Başlamadan önce stratejinize karar verin. Sosyal medya stratejinize sağlam temeller atacak uygulaması kolay adımlar vereceğim size. Strateji, sosyal medya aktivitenizin neden ve ne parçalarını oluşturur. Strateji soyut gibi görünür ve bu sepeble insanlar doğrudan taktiklere yönelirler. Taktikler daha gerçek iş gibi hissedilir. Yeni cazip araçlar peşinde koşma dürtünüzü denetleyin ve önce planlarınızı yapın. Bir ev inşa etmekte olduğu gibi, istediğiniz evin taslağı olmadan malzemeleri almayın.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK HABERLER
Önce zihniyetinizi düzenleyin. Sosyal medya kullanmak uzun vadeli bir üsteleniştir. Dört haftalık bir yüklenişle halledemezsiniz. Uzun vadeli düşünmek zorundasınız. Bu aynı zamanda hemen ilk gün (ya da hafta) övünebileceğiniz sonuçlar alamıyacağınız anlamına da geliyor.
Aşağıdaki adım adım taslak size ölçülebilir bir sosyal medya stratejisi oluşturmakta yardımcı olacaktır. Ne yapılması gerekiyor ve neden yapılmalı. Sonuçlar ve yatırımlarınızın karşılığını alıp almadığınız nasıl ölçülmeli. Hangi kaynaklara sahip olduğunuzu açıkça belirlemelisiniz. Bunların hepsini hallederseniz, uygulama çok kolay olacaktır.
1. Ne Yapıyorsunuz?
Şirketinizin ne yaptığını tek bir cümle ile açıklayın. Twitter’lık kadar kısa olsun, en fazla 140 karakter. Basit olsun, beş yaşındaki bir çocuğun anlayacabileceği kadar açık olmalı. Konuşmaları ve bunlara karşı pazarlama mesajınızı ölçün ki odağınızı kaybetmeyesiniz.
2. Konuşmaları Dinleyin
Ne yaptığınızı biliyor olduğunuza göre şimdi kim sizin hakkınızda konuşuyor ona bakın. Doğrudan markanızdan bahseden veya genel olarak sizinle alakalı bütün konuşmaları bulun.
– markanız hakkında kim konuşuyor
– ne şekilde konuşuyorlar (pozitif veya negatif)
– hangi içerik en çok reaksiyon alıyor
– hangi kanallar kullanılıyor
– markanız için en önemli sosyal medya kanalları hangileri
– konuşma miktarı ne kadar
– her kanalın etkileyicileri kimler
– şimdi bütün bunları en büyük rakipleriniz için de tekrarlayın
Konuşmaların nerde gerçekleştiğini bulmak için bolca mevcut ücretsiz araçlardan faydalanabilirsiniz. İşte bunlardan birkaçı: Ücretsiz araçlarla başlayın ve paralı olanlara ihtiyacınız olup olmadığını anlayacaksınız. Unutmayın ki analizin %90’ı sizin beyin gücünüzdür, %10’u araçlardır.
Örneğin sosyal medya kanallarında kaç tane kendi alanınızla ilgili bahis var ve bunlardan kaç tanesi sizin markanız hakkında bulun. Hedeflerinizden biri bu oranı arttırmak olabilir.
3. Bir Hedef Belirleyin
Neden bunu yapıyorsunuz? Sonunda sonuç üretmek zorundasınız ve bunu buraya yazmalısınız. Pek çok değişik hedefler vardır. Sonuç olarak ne olmalı ki işe yarıyor diyebilesiniz? Sizin iş alanınız için en uygun olanını şunların arasından seçin:
– Satış
– Marka bilinirliği
– Marka itibarı
– Mesaj paylaşımı
– Müşteri sadakatı
– Destek maaliyetini düşürmek
– Araştırma geliştirme bütçesini düşürmek
Başlangıçta sadece bir tanesini seçin ve stratejinizi onu başarmak için kurun. İlk hedefinizle ilerleme kaydetmeye başladıktan ve gelire dönüşen ölçülebilir gerçek sonuçlar gördükten sonra listeden bir başka hedef daha seçebilirsiniz.
Ölçülen şeyler gerçekleştirilebilir! Hedefinize bir miktar atayın. Bu miktar ölçülmesi mümkün olduğunca kolay olmalı. Örneğin marka bilinirliğinin ölçülmesi kolay değildir ve eğer başka kanallar da kullanıyorsanız bilinirlik artışını bir tek sosyal medyaya atfetmek zordur.
Satış ve destek maaliyetini azaltmak ölçülmesi en kolay hedeflerdir. Bunlar aynı zamanda geliri de en yakından etkileyen hedeflerdir ve size üst yönetimden destek sağlayacaklardır.
4. Etkileyicileri ve Toplulukları Bulun
Konuşmaları dinlerken elde ettiğiniz sonuçları gözden geçirin ve kim markanız hakkında konuşuyor bulun. Kimin müşterilerinizi ve olası müşterileri içeren takipçileri var. Markanızı gerçekten beğenen taraftarlarınız var mı. En uygun olduğunu düşündüklerinizi seçin ve onları takibe alın. Endüstri anahtar kelimeleri ve markalarınız için Google Alert kurun. Kim endüstriniz ve markanız hakkında konuşuyor diye Facebook ve Twitter’ı tarayın. İlgili konulara özel daha ufak sosyal ağlar var mı diye araştırın. Ayrıca Digg ve StumbleUpon gibi sosyal imleme ve haber sitelerini de takip edin.
Etki ölçme kolay gibi görünüyor ama tüm bilgiler mevcut olmayabilir. Edinmesi genellikle daha kolay rakamlar şunlardır:
· Yorumların sayısı okuyucuların ne kadar ilgili olduklarına iyi bir fikir verecektir. Yazı başına yorum sayısı iyi bir gösterge olabilir.
· Bloglar genellikle RSS abone sayısını gösterir, etki ölçmek için kullanın.
· Sosyal ağ sitelerindeki takipçi ve arkadaş sayıları da RSS abone sayısına benzer başka ölçütlerdir.
· Alexa trafik sıralaması ve diğer istatistikler kabaca sitelerin önem ölçüsüdür. Aynı zamanda genel hedef kitle demografiği de verecektir.
· Sitenize ne kadar trafik gönderdiklerini de öğrenin.
· Sitenin ayak izini de öğrenin: yani büyüklüğü, ne kadar zamandır site mevcut (Google arama kutusuna site:hedefiniz.com diye girin)
· Dıştan gelen bağlantılar bir sitenin önemini tahmin için kullanılabilir. Ancak bağlantıların konusal olarak uygun yerlerden gelip gelmediğine de bakmak gereklidir. Aksi taktirde spam olabilir.
· Diğer sitelerde bahis: Twitter, sosyal imleme ve haber siteleri.
5. Hedef Kitleniz Kim?
Mesajınızdan etkilenmesi en muhtemel hedef kitleyi seçin. En çok faydalı olabileceğiniz gruba odaklanın. Yaptığınızdan en çok kazanç sağlayabilecek kişiler kimler (1.adım). Herkesi aynı anda aynı mesajla memnun etmeye çalışmayın. Bu alelade sonuçlar elde etmenize yol açar. Pek çok değişik hedef kitle gruplarınız varsa, sosyal medyada en cok etkileşime girme ihtimali olanlarla başlayın ve bir miktar ölçülebilir sonuçlar elde ettikten sonra diğerlerini de ekleyin.
Bu da sizi sosyal medyayı nasıl kullandıkları sorusuna getiriyor. Hangi kanalları kullanıyorlar? Orada ne yapıyorlar? Hatırlanması önemli bir şey 1-9-90 kuralıdır. İnsanların sadece % 1 aktif olarak katılımcıdır, % 9’u yorum yazar ve %90’ı konuşmalara katılmadan sadece gezinir. Büyüyen ve gelişen bir topluluk oluşturmaya çalışıyorsanız bunu sağlayabilmek için aktif katılımcıların sayısı yeterince yüksek olmalıdır.
Genç kitleler genellikle yaşlı insanlardan daha aktif ve erkekler kadınlardan daha aktif gibi gözükmekte. Kaba profilleme için Forrester Araştırma Tüketici Teknografik® aracını kullanabilirsiniz.
6. Sizi Biliyorlar Mı?
Hakkınızda ne biliyorlar? Hiç hedef kitlenizle etkileşime girdiniz mi? Aşağıdaki liste önem sırasına göre sıralanmıştır ve listeden birini seçmelisiniz:
· Hayranlar / Marka taraftarları
· Sadık, tekrarlı eylemler
· Onların sizinle etkileşimi var
· Onlar adınızı biliyor
· Sizi hiç duymamışlar
Hayranlar / Marka taraftarlarıyla başlamanızı öneririm. Bunlar ilgilenmesi en kolay insanlar olacaktır. Onları sizin hakkınızda bilgi yaymaları ve başkalarını da aynı şekilde düşünmeye ikna etmeleri için görevlendirebilirsiniz. Eğer yeni başlıyorsanız bu küçük bir grup olabilir. Fakat kimle konuştuğunuz kaç kişi olduklarından daha önemlidir.
7. Ne Yaptığınızı Basit Bir Mesaja Çevirin
Bu mesaj hayranları mutlu etmeli. Bu muhtemelen insanların neden sizden satın aldıklarının sebebidir. Bulmanın bir yöntemi hayranlarınıza gidip neden sizden satın aldıklarını sormak olacaktır. Umulur ki verdikleri cevap sizin vizyonunuza uygun çıkar. Mesajınız özgün bir satış teklifinden veya pragmatik bir satın alma sebebinden daha fazla olmalı. Hedef kitlenizi duygusal olarak etkilemeli, onlar için anlamlı olmalı.
8. İçeriğinizi Planlayın
Şimdi kimle konuştuğunuzu ve mesajınızın ana hatlarını biliyorsunuz. Bir program yapın, ne sıklıkta içerik üreteceksiniz. Örneğin seçeceğiniz sosyal ağlarda haftada üç blog yazısı yazmaya, bir video kaydetmeye ve statünüzü her gün güncellemeye karar verebilirsiniz.
Bütün bu faaliyetler için zaman ayırmayı ihmal etmeyin. Unutmayın ki konuşma başlatmaya çalışıyorsunuz. Bu yüzden yorumlara ve önerilere cevap yazmak için zaman ayırın. İçerik hazırlamak vakit alacaktır. Bu sebeple organizasyonunuzun diğer üyelerinden yardım isteyin.
İçerik dağıtım programınızı hazırladıktan sonra ne hakkında konuşacağınız üzerine fikirler üretmeye başlayın. Şirketinizdekilerle veya arkadaşlarınızla fikir alışverişi yapın. İzleyicilerinize ne bilmek istediklerini sorun. Yorumlardan herhangi birine daha uzun bir cevap gerekli mi diye bakın. İçerik başlıkları içeren uzun bir liste (25+) yapın.
Ne hakkında yazmalı? Yazacak hiçbir şeyim yok başlamamak için gösterilen en büyük mazerettir. Bu yüzden aşağıda kullanabileceğiniz bazı konular sunuyorum:
- endustrinizdeki gidişatlar
- en iyi 10
- filanca hakkında tavsiye
- haberler
- bir uzmanla röpörtaj
- endustrinizle ilgili etkinlikler
- sorular sorun
- ürün değerlendirmesi yapın
- misafir blogcu bulun
- filancanın iyi ve kötü yanları
- endüstrinizdeki önemli insanlar
- yararlı kitaplar
- endüstrinizle ilgili kaynakları içeren çok uzun bir liste
- yorumları cevaplayın
- seri yazılar
- en iyi yazılar listesi
- karmaşık birşeyi açıklayın
- bir resim
- yeni başlayanlar için filanca
- endustri istatistikleri
- hedef kitlenize anket doldurtun
- bilgilendirici yazılar
- internet tabanlı araçlar listesi
- kanunlar
- hurafeleri çürütün
- eski yazıları yeniden yazın
- en iyi müşteriler ve örnek olay incelemesi
- endüstrinizde dikkate almaya değer meseleler
Tarz önemli. Bir arkadaşınızla olduğu gibi konuşun ve yazın. Süslü kelimeler kullanarak kendinizi önemli göstermeye çalışmayın. Rahat olun ve normal davranın. Tutkulu, heyecanlı olun ama abartmayın.
Arama motoru görünürlüğü için anahtar kelime araştırmasına ihtiyacınız var. Kendinize sorun, hangi sorgulamalar için sitenizde cevaplar bulunması gerekiyor. Yazılarınzda anahtar kelime kullanın ve bazen de bir anahtar kelime veya cümle bir yazı fikrine dönüşebilir.
Ama içerik sadece metin veya video değil. Internet tabanlı araçlar üreterek hedef kitlenizin hayatını kolaylaştırabilirsiniz. Örneğin finans kuruluşları için bir borç hesaplayıcı olmazsa olmaz bir araçtır. İşe yarar bir araç geliştirdiğinizde endüstrinizde çok kullanılan bir kaynak haline gelebilir ve bu da size trafik ve bağlantılar getirecektir. Örnek araçlar arasında şunlar vardır:
- Arama motoru sıralama denetleyicisi
- Fiyat tahmin edici
- Nakliyat takipcisi
- Internet testleri
- Kalori hesaplayıcılar
- Harcama takip edici araçlar
- Yapılacaklar listesi
- Oyunlar
O kadar basit olmaz zorunda değil. General Electric’den bir örnek: Dayanıklı Gaz Türbin Jeneratör Düzenleyicisi (gaz türbin-jeneratör setleri düzenlemek ve bu türbinler için fiyat talebinde bulunmak).
Sayfalarınıza ne tür değişmeyen içerik koyuyorsunuz? Hakkımızda, insanlar, ürünler ve servisler, şartlar ve koşullar, garanti bilgileri, kullanım klavuzu, destek, sıkça sorulan sorular. Çoğu şirketin internet sitesinde sadece bu içerikler var. Benim tavsiyem bütün bu materyali yeni baştan yazın, özellikler faydalar olarak gösterilsin. Gelenleri düşünmek zorunda bırakmayın.
Sitenizde ne tür tüketici tarafından üretilmiş içerik kullanacaksınız? Ürün ve servisleriniz hakkındaki geri bildirimleri, tavsiyeleri, eleştirileri, değerlendirmeleri de koyuyor musunuz? Ne şekilde, sitenin hangi bölümlerinde kullanıcı paylaşımlarını denetleyeceksiniz ve nasıl?
En önemlisi: Hedef kitlenizin ihtiyaçlarına yoğunlaşın, kendinizi arkaplanda tutun.
9. Kanallar, Araçlar ve Dağıtım
Şimdi içeriğinizi hedef kitlenize ulaştırmak için yollar bulmanız gerekli. Bu adımın sonucu kullanmaya başlayacağınız araç ve kanalların bir listesi olacak. Hedef kitleniz hangi kanalları kullanıyor biliyorsunuz, oraya gidin. Ne tür içerik onları harekete geçiriyor biliyorsunuz, yazın ve dağıtın.
Kimse sitenizde vakit geçirmeyecek. Bazı kişiler düzenli olarak gelip ziyaret edebilir ama herkesten beklemeyin. İnsanlar neredelerse oraya gidin.
Makaleler ve basın bültenleri. Arama motorları için uygun hale getirin. Sitenizde videolara ve ilgili materyallere bağlantılar ekleyin ve seçteğiniz kanallara dağıtın.
İnsanların gelmesini beklemekle, onları aktif olarak arayıp içeriğinizi onlara taşımanın yaratacağı trafik arasında çok büyük fark vardır.
Haber beslemeleri. Tüm içeriğinizi RSS aracılığıyla sunulabilir hale getirin. Yazılar, yorumlar, web sayfalari.. herşey.
Paylaşıma imkan sağlayın. Başkalarının da dağıtım yapmasına izin verin. Sosyal imleme ve haber siteleri için paylaşım düğmeleri ekleyin (Twitter, Digg, Facebook vs). Ama abartmayın. Hangi kanalların hedef kitleniz için önemli olduğunu biliyorsunuz. İstatistiklerinize bakın ve işinize yaramayan sitelerin düğmelerini çıkarın.
Endüstri blogları. Boş konuşmayın. Konuşmalara katılın ve uygun olduğunda içeriğinize bağlantı koyun. Blogcularla anlamlı ilişkiler kurarsanız göreceksiniz ki çok işinize yarayacak.
Resimler, video, podcastlar. Materyalleri barındıracakuygun servisleri kullanın ancak her zaman kendi sitenize de ekleyin. Video veya resim baska bir yerde olsa bile, kendi sitenizde o içeriğe işarete eden bir yazi veya makale olmalı.
Widget’lar ve araçlar. Sitenize koyun ve insanlara bildirin. Seçtiğiniz kanallarda araçlarınızın yardım edebileceği insanlar bulun. Konuşmalarına katılın ve paylaşın.
Sosyal ağlar ve haber siteleri. Genel olarak yayınladığınız tüm bilgiler sosyal medya profillerine yansıtmalıdır. Facebook, Twitter ve diğer şebekelerdeki durum güncellemeleri insanları içeriğinize getirecek ve arkadaşlarıyla paylaşmalarını sağlayacak fırsatlardır. Eğer günde birden fazla içerik ekliyorsanız, o zaman güncelleme sıklığında değişiklik yapmayı denemelisiniz ki takipçileriniz sizi boş konuşuyor olarak algılamasın.
İçeriginizi haber sitelerinde dağıtmayı ihmal etmeyin. StumbleUpon ve Digg muhtemelen bunların içinde en önemli olanları. Ancak kendi dalınızda başka özel haber siteleri de olabilir.
Bana eski kafalı diyeceksiniz belki ama içerik sahipliği önemlidir. Siteniz pazarlamanızın temelidir ve yarattığınız herşey sitenizde de bir yere sahip olmalıdır. Sitenizi sosyal şebekelere ekleyin ve insanlara içeriğinizi paylaşabilmeleri için kolaylıklar sağlayın.
Sosyal medya kanallarını otomatik olarak birbirine bağlamanızı tavsiye etmem. Bu neyin nerde paylaşıldığını ve hangi konuşmalara katılmanız gerektiğini takip edemez hale gelmenize sebep olacaktır.
10. Konuşmalar
Sosyal medya faaliyetlerinizin ana hedefi insanların sizinle ve birbirleriyle konuşmalarını sağlamaktır. Karşılıklı iletişim başlatmalı ve markanız etrafinda topluluklar oluşturmalısınız. Ürettiğiniz içerik konuşma başlatmayı kolaylaştırmalı ve teşvik etmeli. Aktivite alanınızla ilgili konuşmalara siz de katılın. Sorular sorun ve cevaplar sunun. Kendi sitenizde ve sosyal medya hesaplarınızda cevap ve yorum yazarak konuşmaların devam etmesini sağlayın.
Konuşmaları daha da arttırmak için bireysel ve saptanabilir olun. Sosyal medya insanlar içindir ve insanlar yüzü olmayan markalarla konuşmak istemezler. Sadece “destek elemanı” veya “satış yetkilisi” olarak kalmayın. Isim kullanırsanız daha etkili olur. Açık olun, sahte isimler kullanmayın. Organizasyonunuzda da açıklığı yayın, daha çok kişinin insanlarla konuşmasına izin verin. Küçük şirketlerin burda bir avantajı var çünkü zaten daha bireyseller. Anketimiz gösterdi ki küçük organizasyonlarda sosyal medya önderliği CEO’dan geliyor, daha büyük şirketlerde pazarlama departmanından.
Sosyal medya aktivitelerini ajandanıza koyun ve dinlemeye, yazı yazmaya ve cevaplamaya ne kadar zaman ayıracağınıza karar verin. Ne kadar zaman alacağını bilmiyorsanız, bir tahminde bulunun ve tahminlerinizi daha sonra düzeltebilirsiniz. Çabuk cevaplayın, bir konuşmada geçenlerin ne kadar hızlı cevaplanacağına dair bir standard belirleyin. Ayırdığınız süreyi aşabilirsiniz ancak her zaman sosyal medyada ne kadar zaman harcadığınızı not alın. Bu süreyi YKG (yatırım karşılığı geridönüm) hesaplarken kullanacaksınız.
Eleştirileri sansürlemeyin! Açıkça ve dürüstçe tüm eleştirel yorumları cevaplayın. Dostça bir dille. Tarafsız bir biçimde. Sizi anlıyoruz ve size yardımcı olmak istiyoruz. Problem üzerinde yoğunlaşın, kişiler ya da iletişim üzerinde değil. Sosyal medyanın olumsuz yönleri hakkında açık olmak güveni arttırır ve sizi daha inanılır kılar. Negatif eleştirileri dikkate alın ve organizasyonunuz daha iyiye doğru geliştirin. Eleştiri sebebiyle hayata geçirdiğiniz gelişmeleri sosyal medyada paylaşarak gösterin.
11. Sonuçlar ve YKG
İşe yaradığını nerden bileceksiniz? Başarı nasıl belli olur? Sonuçta YKG (yatırım karşılığı geridönüm) para ile alakalıdır. Sosyal medya aktivitelerinizden yatırdığınızdan daha çok kazanç elde edebiliyor musunuz. Üçüncü adımda satış veya destek maaliyeti azalması gibi ölçülmesi çok kolay bir hedef seçmenizi tavsiye etmiştim.
YKG = (Geridönüm – Yatırım) / Yatırım
Eğer dediğim gibi yaptıysanız şimdi kazançta mısınız diye ölçmek gayet kolay olacaktır. Ancak satış prosedürünüz daha karmaşıksa, finansal olmayan aktivitelerinizi temsil etmek üzere bazı performans belirleyici anahtar kriterler belirlemeniz gerekecek.
- Websitesi ziyaretçileri
- Dönüşüm hızı
- Öncüler
- Marka bilinirliği
- Bülten üye sayısı
- Facebook hayranları
- Blog yorumları
- Sosyal bahisler
- Ziyaretçi memnuniyet indeksi
Şimdi geriye kalan bu sonuçlarla kazandığınız para arasında bir bağlantı kurmaktır. En basit bağlantılarla başlayın. İşte size birkaç örnek:
Websitenizin aylık ziyaretçi sayısı ile geliriniz arasında nasıl bir ilişki var? Dilimlere ayırın ve websitesi ziyaretlerini internet üzerinden ve internet dışından olarak gelire bağlayın. Tekrar dilimlere ayırın ve en etkili internet üzerinden gelirinizi besleyen kaynakları bulun. Anlamaya çalıştığınız şey şudur: sitenin trafiği belli bir oranda arttığında geliriniz ne kadar artış gösteriyor?
Facebook hayranınız olan müşterilerinizin daha mı sık alışveriş yapıyor diye araştırın. Facebook hayranlarınızın ortalamadan daha mı büyük alışveriş yaptıklarına bakın. Bilmek isteyeceğiniz şey şu: Facebook hayran kitleniz belli bir oranda artarsa, alışveriş yoğunluğu nasıl bir artış gösterecektir?
Sosyal konuşmaları izlemeye baslayın ve bahis sayısı artışlarını satış hacmindeki değişikliklerle karşılaştırın. Dilimlere ayırın ve hangi kanalların kazancınızı daha çok etkilediğine bakın.
Bir yandan da tüm harcamalarınızı takip etmelisiniz. Sosyal medya harcamalarınız şunları içerebilir:
- Zamanınız
- Reklamlar
- İçerik üretim
- Bilgi teknolojisi
- Halkla ilişkiler
- Indirimler
- Çağrı merkezi
- Maaşlar
- Araştırma geliştirme
İstikrarlı olun, para kaybeden yöntemleri eleyin ve yılmayın. Sosyal medya uzun vadeli bir aktivitedir. Altı ayda ancak paçalarınızı islatabilirsiniz. Bir yıl anlamlı sonuçlar edinmek için yeterlidir. Hedeflerinizi hemen gerçekleştirememekten korkmayın. Değerlendirin, değiştirin ve geliştirin.
12. Yapmaya Başlayın!
Çıkın ve yapın!
